Aplikacja, klasyczna mapa czy nawigacja?

Takie pytanie zadaje sobie każdy turysta wyruszający na krajowe szlaki.
A przynajmniej powinien sobie zadawać! Niestety, turystów błąkających się po szlakach lub takich co zgubili szlak i są ściągani do bazy przez GOPR jest w górach cała masa, zwłaszcza w okresie wakacyjno-zimowym. Przyzwyczajeni do dobrego oznakowania np. w Tatrzańskim Parku Narodowym, błędnie liczą, że w każdym miejscu w Polsce znakowanie szlaków jest na bardzo wysokim poziomie. Niestety, nawet popularne trasy bywają źle oznaczone lub co gorsza znaki bywają (celowo lub przez zaniedbanie) niszczone. Nie raz zdarzyło nam się spotkać turystę, który prosił o "użyczenie mapy" choćby po to by rozczytać otaczającą go panoramę.

Nam wydaje się oczywiste, że mapę należy zabrać ze sobą na szlak (górski, wodny, lądowy, leśny)! Tylko jaką?

Obecnie dostępne są dwa rodzaje map turystycznych, przenośnych:
- klasyczne (zwykłe papierowe lub kieszonkowe, najczęściej zafoliowane)
- elektroniczne ( mapy na urządzeniach GPS i aplikacje na telefon);

Poza wymienionymi mapami istnieją również mapy dostępne w Internecie, najbardziej znane to :
- maps.google.pl - obejmujące zasięgiem cały Świat, dzięki specjalnej usłudze Google (żółty ludzik) możemy włączyć podgląd większości dróg w różnych krajach. Do czego nam się to może przydać? Choćby do sprawdzenia, czy przed danym obiektem jest parking z kopertą, czy przed budynkiem są schody, czy jest podjazd, jaki jest stan drogi itp.

- zumi.pl - nasza rodzima wersja mapy Googla, pozwala znaleźć bankomaty, sklepy, restauracje, sprawdzić adres,

- mapa-turystyczna.pl - pozwala wyliczyć liczbę podejść, różnicę wysokości, czas trasy oraz ilość przebytych kilometrów - obsługuje tylko szlaki, głównie na terenie Polski,

- viamichelin.pl - pozwala wyliczyć ilość zużytego paliwa, jego koszt, pomaga przy obliczaniu odległości między miastami,

- http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/ - pozwala znaleźć każdy adres, w każdym miejscu w Polsce,

- http://www.geoportaltatry.pl/portal/ - pozwala wyliczyć liczbę podejść, różnicę wysokości, czas trasy oraz ilość przebytych kilometrów - obsługuje tylko szlaki Tatr, pozwala włączyć tylko te warstwy i wyszczególnić te obiekty, które nas interesują.

Istnieje jeszcze wiele innych stron internetowych z mapami, ale wymienione powyżej są ostatnio bardzo popularne i przydatne przy planowaniu wycieczki, a na dodatek łatwe w obsłudze. Po udanej wycieczce, przebytym przez nas szlakiem możemy się pochwalić na zyskującym na popularności serwisie Traseo.pl - wymaga założenia profilu, nie wymaga podawania szczegółowych danych osobistych.

Jak wybrać mapę, na co zwrócić uwagę?

Na rynku mamy kilka wydawnictw, które wydają co jakiś czas zaktualizowane mapy turystyczne. Jeśli chodzi o datę wydania, szukamy zawsze tej najnowszej, natomiast w kartografii istnieje takie powiedzenie, że mapa wydana w danym dniu jest już nieaktualna - chodzi o to, że przygotowanie porządnej mapy wymaga czasu.
Każdy z nas preferuje inny rodzaj map i inne mapy są dla niego wygodniejsze do czytania. Warto jednak zwrócić uwagę na parę istotnych szczegółów:
- rok wydania - już wcześniej pisałam - szukamy mapy aktualnej, nie sprzed paru lat,
- grafika - jeśli jest zbyt dużo intensywnych i ciemnych kolorów mapa zwyczajnie staje się nieczytelna,
- poziomice na mapie - jeśli wybieramy się w teren o urozmaiconej rzeźbie, przyda nam się mapa z poziomicami, będziemy wiedzieć jak rozkładać swoje siły na wycieczce, gdzie są trudne podejścia a gdzie łatwiejsze, czasami opisy czasowe nic nam nie powiedzą - przykładem może być Orla Perć gdzie czas przejścia krótkiego odcinka może się równać czasowi przejścia całej doliny w Tatrach,
- skala mapy - bardzo przydatna, informuje o ilości przebytych i pozostałych odległościach na szlaku, pozwala to na wyliczenie długości wycieczki gdyż czas przejścia możemy mieć gorszy niż ten planowany na mapie,
- legenda - cóż nam z oznaczeń na mapie, jak nie ma legendy i nie wiadomo co oznajmiają,
- nazwy na mapie - dobrze jeżeli mapa ma nazwy, ale źle jeśli tych nazw jest za dużo - jeśli nazwy są nieczytelne, nachodzą na siebie, zasłaniają obiekty. Takiej mapy nie kupujmy. Jeśli nie ma na mapie nic poza paroma nazwami głównych obiektów, to taka mapa także jest nieodpowiednia. Jak dowiemy się jaką panoramę mamy przed sobą?
- dodatkowe obrazki - nie kupujmy mapy, gdzie jakieś dodatkowe obrazki (typu wielka borówka, wielki lis - symbolizujące występowanie) mogą zasłaniać nam istotne ukształtowanie terenu, ważne obiekty czy informacje - takich map należy unikać,
- opis - miło jest jeśli po drugiej stronie mamy spis miejscowości (łatwiej znaleźć), krótki opis atrakcji,
- szlaki - najlepiej wybierać mapy specjalistyczne, jeśli idziemy na pieszą wycieczkę to ze szlakami pieszymi, rowerową - rowerowymi, konną - konnymi. Za dużo szlaków na mapie wprowadza niepotrzebne zamieszanie.

Ta sama reguła dotyczy map wybieranych dla aplikacji na telefon. Jeśli posiadamy telefon z Androidem możemy ściągnąć sobie program do obsługi map - KaMap. Mamy na nim zazwyczaj ogólną mapę Polski i fragment mapy Tatr. Aby korzystać z pozostałych map (różnych wydawnictw) należy zapłacić za każdą pobraną mapę. Najlepiej jest posiadać kartę pamięci zewnętrznej z dużą pojemnością danych, umieszczoną w telefonie. Przeciętnie, mapy mają wielkość od 35 MB do 80 MB.
Możemy też korzystać z nawigacji w telefonie, zazwyczaj mamy już jakąś zainstalowaną na stałe przez producenta modelu. Jeśli nie będzie nam odpowiadać, wystarczy zainstalować inną (większość jest płatna).

Nawigacje GPS dla zapalonych turystów - dostępne są różne modele w sklepach z elektroniką w całej Polsce. Zazwyczaj nie są trudne w obsłudze, jednak kosztują już znacznie więcej. Jeśli interesuje nas kartografia, turystyka piesza i mamy wystarczający budżet to możemy sobie pozwolić na zakup urządzenia do nawigacji w terenie. Najbardziej znanym producentem odbiorników jest Garmin. W Internecie, w archiwalnych numerach czasopisma N.P.M. czy Bieszczady, znajdziemy opisy testów poszczególnych modeli różnych producentów. Może to być początek niezłej przygody. W Polsce coraz popularniejszy jest Geocaching - gra terenowa polegająca na znajdowaniu skarbów - skrytek (najczęściej puszki) - ukrytych przez innych uczestników zabawy. W środku skrytki znajduje się dziennik odwiedzin oraz pozostawione przez innych skarby. Należy się wpisać i pozostawić coś od siebie (może to być długopis, moneta, breloczek), następnie ukryć znowu skrytkę. Potem w odpowiednim serwisie umieszczamy współrzędne "skarbu" oraz opis, co zostawiliśmy. Najpopularniejszy serwis to geocaching.com. W Polsce także istnieją podobne serwisy np. http://forum.opencaching.pl/ czy http://opencaching.pl/index.php.

Jak widać, wybór mapy jest tylko z pozoru łatwy. W praktyce, to właśnie my skorzystamy na trafnym wyborze. Powinno nam zależeć na naszym bezpieczeństwie na szlaku, które zależy między innymi od znajomości terenu, po którym się poruszamy.